Pestki z winogron, liście winorośli – właściwości prozdrowotne i zastosowanie

Winorośl to lianowata roślina pnąca z wąsami czepnymi, jedna z najdłużej uprawianych przez człowieka. Przez kilka tysięcy lat selekcji powstało bardzo dużo odmian do zastosowań przerobowych oraz do bezpośredniej konsumpcji czyli tzw. deserowych. Najważniejszym gatunkiem uprawnym winorośli jest winorośl właściwa (łac. Vitis vinifera), ale spotykamy także wiele odmian hybrydowych. Krzyżówki mogą powstawać samoistnie, jednak często geny są mieszane celowo aby uzyskać pożądane cechy owoców jak kolor, kształt, wielkość, smak ale także np. większą odporność na choroby lub brak pestek w jagodach.

Winorośl jest ceniona głównie za swoje słodkie owoce czyli winogrona, z których produkowane są soki, wino, dżemy oraz inne przetwory spożywcze. Nie można jednak zapominać, że także liście tych roślin i pestki winogron są skarbnicą zdrowia. Jeżeli mamy w ogrodzie krzew lub krzewy winorośli to tylko korzystać z tego dobrodziejstwa.

Odmiany oferowane w sklepach są często bezpestkowe (seedless), jeśli interesują nas pestki a nie posiadamy własnych krzewów to można sięgnąć do szerokiej oferty suplementów diety.

Pestki z winogron

Winogrona większości odmian winorośli zawierają zazwyczaj od 2 do 4 pestek o długości kilku milimetrów. Kolor pestek z dojrzałych owoców wpada w brąz.

Pestki z winogron są bogatym źródłem składników odżywczych i mają liczne właściwości prozdrowotne. Poniżej kilka informacji na ten temat:

• Polifenole i flawonoidy: Pestki z winogron zawierają znaczne ilości polifenoli, takich jak resweratrol, które są silnymi przeciwutleniaczami. Przeciwutleniacze pomagają zwalczać wolne rodniki w organizmie, co może pomóc w ochronie komórek przed uszkodzeniem.
• Kwasy tłuszczowe: Pestki z winogron są bogate w kwasy tłuszczowe, zwłaszcza kwas linolowy. Kwasy tłuszczowe są ważne dla utrzymania zdrowej skóry, włosów i ogólnego stanu organizmu.
• Witaminy: Pestki z winogron zawierają witaminy, takie jak witamina E, która jest znana ze swojego działania przeciwutleniającego. Witamina E jest również korzystna dla zdrowia skóry.
• Minerały: Pestki winogron są źródłem minerałów, takich jak miedź, mangan i cynk. Te minerały odgrywają istotną rolę w wielu procesach metabolicznych i są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.
• Przeciwdziała starzeniu się skóry: Dzięki obecności resweratrolu, pestki z winogron mogą pomóc w utrzymaniu elastyczności skóry, przeciwdziałać procesom starzenia się i chronić przed szkodliwym działaniem promieni UV.
• Wsparcie dla układu krążenia: Niektóre badania sugerują, że pestki z winogron mogą wspomagać zdrowie układu sercowo-naczyniowego poprzez regulację ciśnienia krwi i poprawę przepływu krwi.
• Właściwości antybakteryjne: Pestki z winogron wykazują pewne właściwości antybakteryjne, co może przyczynić się do utrzymania zdrowia układu pokarmowego.
• Zastosowanie w suplementacji: Pestki z winogron są dostępne w postaci suplementów diety, takich jak np. olej z pestek winogron. Suplementacja może być stosowana w celu uzyskania korzyści zdrowotnych, zwłaszcza jeśli nie spożywamy ich w wystarczającej ilości w diecie.

Oligomeryczne proantocyjanidyny

W tym miejscu pojawia się termin Oligomeric proanthocyanidins (OPC), czyli oligomeryczne proantocyjanidyny – jest to grupa związków chemicznych z rodziny flawonoidów, należących do klasy polifenoli. Są obecne w wielu roślinach, a jednym z ich bogatych źródeł są nasiona winogron. Oligomeryczne proantocyjanidyny mają szereg potencjalnych korzyści zdrowotnych, a ich działanie jest związane głównie z ich właściwościami przeciwutleniającymi.

Kilka informacji na temat OPC:

• Przeciwutleniacze: OPC są silnymi przeciwutleniaczami, co oznacza, że ​​mogą neutralizować działanie wolnych rodników w organizmie. Wolne rodniki są substancjami, które mogą przyczynić się do uszkodzenia komórek i przyczyniać się do procesów starzenia się oraz rozwoju wielu chorób.
• Wsparcie dla układu krążenia: Niektóre badania sugerują, że OPC mogą wspomagać zdrowie układu sercowo-naczyniowego poprzez poprawę elastyczności naczyń krwionośnych, obniżenie ciśnienia krwi i redukcję procesów zapalnych.
• Ochrona skóry: OPC mogą wspomagać zdrowie skóry poprzez zwiększenie produkcji kolagenu, co może wpływać na elastyczność i jędrność skóry. Ponadto, ich działanie przeciwutleniające pomaga w ochronie skóry przed szkodliwym działaniem promieni UV.
• Ochrona wzroku: OPC mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie oczu poprzez ochronę przed uszkodzeniami komórek siatkówki i zapobieganie procesom związanym z starzeniem się oczu.
• Wsparcie dla stawów: Niektóre badania sugerują, że OPC mogą pomagać w redukcji objawów związanych z chorobami stawów poprzez ograniczanie procesów zapalnych i wspieranie produkcji kolagenu w tkankach stawowych.
• Potencjalne działanie przeciwnowotworowe: Chociaż badania są w toku, niektóre badania laboratoryjne sugerują, że OPC mogą wykazywać działanie przeciwnowotworowe poprzez hamowanie wzrostu niektórych komórek nowotworowych.

Suplementy diety

Warto jednak podkreślić, że wyniki badań dotyczące OPC nie zawsze są jednoznaczne, potrzebne są dalsze badania, aby lepiej zrozumieć ich potencjalne korzyści dla zdrowia. OPC są często dostępne jako suplementy diety, ale przed rozpoczęciem jakiejkolwiek suplementacji zawsze warto skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli istnieją problemy zdrowotne lub stosowane są już inne leki wykluczające przyjmowanie takich suplementów.

Liście winorośli

Liście winorośli różnią się kształtem i wielkością, na tym blogu są zdjęcia liści wielu odmian z naszej winnicy, poniżej kilka z nich. Pod koniec lata liście niektórych odmian przebarwiają się na ciekawe kolory.

Kilka propozycji do zastosowania liści winorośli w kuchni:

• Dolma: Liście winorośli są często używane do przygotowywania tradycyjnej tureckiej oraz greckiej potrawy dolma. W tym daniu liście winorośli nadziewane są mięsem, ryżem, cebulą i przyprawami. Potem są gotowane lub pieczone.
• Sarmale: W kuchni rumuńskiej i innych kuchniach bałkańskich liście winorośli są stosowane do przygotowywania potrawy zwaną sarmale. To potrawa podobna do dolma, gdzie liście winorośli są nadziewane mieszanką mięsa, ryżu i przypraw.
• Gotowanie ryżu: Liście winorośli można wykorzystać do gotowania ryżu. Po umyciu i usunięciu ogonków liście można używać do owinięcia ryżu, co nadaje mu specyficzny smak i aromat.
• Wędzenie potraw: Liście winorośli nadają się do wędzenia potraw, zwłaszcza mięsa. Dodanie liści do wędzenia może nadać potrawie delikatny, charakterystyczny smak.
• Zapiekanki i dania pieczone: Liście winorośli mogą być wykorzystane jako opakowanie do potraw zapiekanych. Na przykład, można użyć ich do owinięcia ryżu, mięsa lub warzyw przed zapiekaniem w piekarniku.
• Herbatka z liści winorośli: Liście winorośli można suszyć i używać do przygotowania naparu. Napar ten może mieć lekko gorzkawy smak ale jest ceniony ze względu na swoje potencjalne właściwości zdrowotne.
• Marynowane liście winorośli: Liście można marynować w occie lub zalewie, co nadaje im ciekawy smak i teksturę. Marynowane liście winorośli są czasem używane jako przekąska.
• Dodatek do potraw: Liście winorośli mogą być używane jako dodatek do różnych potraw, na przykład jako dekoracja na talerzu, jako składnik do aromatycznych zup, można je także dodać do surówki jako jeden ze składników.

Liście winorośli są bogatym źródłem wielu składników odżywczych, w tym witamin i mikroelementów, co czyni z nich zdrowy dodatek do diety. Poniżej znajduje się lista kilku z nich:

• Witaminy:
  • Witamina A: Liście winorośli są źródłem witaminy A, która jest niezbędna dla zdrowia oczu, skóry i systemu odpornościowego.
  • Witamina C: Są również źródłem witaminy C, silnego antyoksydantu, który pomaga w walce z wolnymi rodnikami, a także jest niezbędny do produkcji kolagenu i gojenia się ran.
  • Witaminy z grupy B: Zawierają pewną ilość witamin z grupy B, takich jak foliany, ryboflawina (B2), niacyna (B3) i pirydoksyna (B6).
• Mikroelementy:
  • Żelazo: Liście winorośli są dość bogate w żelazo, który jest niezbędny do produkcji czerwonych krwinek.
  • Magnez: Zawierają magnez, który jest kluczowy dla wielu procesów metabolicznych, w tym produkcji energii i syntezy białka i DNA.
  • Wapń: Liście winorośli dostarczą również pewnej ilości wapnia, który jest niezbędny dla zdrowia kości i zębów.
  • Miedź i mangan: Te mikroelementy, choć potrzebne w małych ilościach, pełnią kluczowe role w organizmie, w tym wspierają produkcję kolagenu, wpływają na zdrowie układu nerwowego i pomagają w walce z wolnymi rodnikami.
  • Fosfor: Fosfor to kolejny mikroelement obecny w liściach winorośli, odgrywający ważną rolę w utrzymaniu zdrowych kości i zębów oraz w procesach metabolicznych.
• Błonnik: Liście winorośli, podobnie jak wiele innych roślin liściastych, są bogatym źródłem błonnika, który odgrywa kluczową rolę w zdrowiu ludzkiego organizmu. Błonnik pomaga regulować funkcje jelit, sprzyja zdrowiu układu pokarmowego, wspomaga trawienie i utrzymanie prawidłowej masy ciała. Dodatkowo, błonnik wykazuje korzyści dla zdrowia serca poprzez obniżanie poziomu cholesterolu.
• Resweratrol:  Jest to naturalny związek chemiczny występujący u roślin, szczególnie w winogronach, zarówno w liściach, jak i owocach. Resweratrol jest silnym przeciwutleniaczem i jest badany za jego potencjalne korzyści zdrowotne. Wykazuje właściwości przeciwzapalne i antyoksydacyjne, co pomaga przeciwdziałać negatywnym skutkom wolnych rodników w organizmie. W niektórych badaniach zauważono, że resweratrol może mieć pozytywne efekty na zdrowie serca i układu krążenia – poprzez poprawę profilu lipidowego i zmniejszenie ryzyka miażdżycy. Liście winorośli nie są jednak w przypadku tej rośliny głównym źródłem resweratrolu – największe jego ilości są zawarte w skórce winogron, szczególnie ciemnych odmian (w naszej winnicy Dornfelder, Zweigelt, Regent, Rubinet, Sirame).

Warto pamiętać, że obróbka termiczna liści winogron, na przykład poprzez gotowanie czy pieczenie, może zmniejszyć ilość niektórych składników odżywczych. Ważne jest również, aby upewnić się, że liście są bezpieczne do spożycia i nie były traktowane żadnymi szkodliwymi pestycydami lub chemikaliami.

Na koniec, pół żartem pół serio, ale są takie pytania – pestki z winogron, liście winorośli – a dlaczego nie pestki z winorośli a liście winogron? Czy jabłko to to samo co jabłoń i są pestki z jabłoni i liście jabłka?